Έλα τώρα χέρι μου δεξί κείνο που σε πονεί δαιμονικά ζωγράφισέ το
αλλ' από πάνω βάλ' του Το ασήμωμα της Παναγίας
πόχουν τη νύχτα οι ερημιές μες στα νερά
του βάλτου


Τρίτη 29 Απριλίου 2008

Άκουσον άκουσον!

Χθες, 28 Απριλίου, ανήμερα του Αγίου Γεωργίου βρέθηκα στην επιβλητική και εκπάγλου καλλονής εκκλησία του Αγίου Ανδρέα Πατρών, που πρώτη φορά επισκεπτόμουν. Ταξίδευα με ένα γκρουπ Θεσσαλονικέων και είχαμε σταματήσει στην Πάτρα για να προσκυνήσουμε τον πολιούχο Άγιο Ανδρέα. Εγώ προχώρησα ξεχωριστά απ' τους γονείς μου κι απ' τις άλλες δύο φίλες μας απ' το Βόλο που ήμασταν παρέα για να αισθανθώ μόνη μου, όλα όσα είχε να μου δώσει ο ναός αυτός. Αφού προσκύνησα και περπάτησα την εκκλησία παρατηρώντας τις μοναδικές τοιχογραφίες με αποκορύφωμα την αναπαράσταση του μαρτυρικού θανάτου του, που με άφησε έκπληκτη και σοκαρισμένη, εξήλθα του ναού.
Προχώρησα προς τους γονείς και την παρέα μας. Η μία εκ των δύο κυριών θέλησε να μας διηγηθεί κάτι που συνέβη την ώρα που περίμενε να χαιρετίσει την ασημένια εικόνα του Αγίου Ανδρέα που βρίσκεται δεξιά του ναού μετά τον νάρθηκα.
"Μπροστά μου ήταν μία κυρία που πήγε να χαιρετίσει την εικόνα. Εγώ περίμενα. Άρχισε να κλαίει και να κάνει μετάνοιες. Εμείς δεν είπαμε τίποτα περιμέναμε στη σειρά. Ώσπου γυρνάει και λέει 'εντάξει με τράβηξες;' Ήταν πίσω ο άντρας της και την τραβούσε φωτογραφία την ώρα που προσκυνούσε".
Εγώ μόλις μας λέει αυτό έμεινα με ανοιχτό το στόμα. Και μας συνεχίζει.
"Και πηγαίνω και του λέω. 'Μα είναι δυνατόν να τραβάτε φωτογραφίες κάποιον που προσκυνάει;' και μου απαντάει αυτός 'Τι σε νοιάζει εσένα; Τη γυναίκα μου τραβούσα'. Και του λέω 'μα είναι απαράδεκτο να φωτογραφίζεται κάποιον την ώρα που προσκυνάει".
Αυτά μας διηγήθηκε η φίλη μας που είδε ένα ζευγάρι του γκρουπ μας να κάνει αυτό το τόσο απαράδεκτο πράγμα εντός του ναού.
Αυτή η πράξη για μένα δηλώνει ασέβεια και απ' το σύζυγο και απ' τη σύζυγο και πάνω απ' όλα έλλειψη κρίσης και γνώσης του τι πιστεύουν. Παρόλο που επρόκειτο για δύο ανθρώπους μεγάλης ηλικίας επάνω τους δεν μπορώ να αναγνωρίσω καμία ένδειξη ταπείνωσης, παρά μεγάλες ποσότητες αλαζονείας, εγωισμού, αμάθειας και βλακείας. Λυπούμαι που υπάρχουν τέτοιου είδους βαπτισμένοι Χριστιανοί Ορθόδοξοι.

Δευτέρα 28 Απριλίου 2008

Χριστός Ανέστη και Χρόνια Πολλά σε όλους! Ο Χριστός μας ας φωτίζει τα βήματα όλων των ανθρώπων. Αυτές οι μέρες χαράς ας είναι γεμάτες ελπίδα για τη δική μας προσωπική ανάσταση.

Πέμπτη 24 Απριλίου 2008

Τετάρτη 23 Απριλίου 2008

Ο συμβολισμός του ελαίου

Απόψε Μεγάλη Τετάρτη στην τέλεση του μυστηρίου του Αγίου Ευχελαίου ο αρχιμανδρίτης Μάξιμος, προϊστάμενος του Ιερού Ναού Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης Βόλου μίλησε για το συμβολικό χαρακτήρα του ελαίου. Είπε πως ο Χριστός μας δίνει την ευκαιρία μέσα από το χρίσμα που παίρνουμε να νιώσουμε πιο βαθιά την πίστη μας. Αυτό που ζητάει από εμάς είναι αληθινή και βαθιά πίστη μέσα από την οποία θα εκπορεύονται και οι πράξεις μας. Έτσι και τον άρρωστο στον οποίο γίνεται ευχέλαιο ο Χριστός τον βοηθάει να τονωθεί η πίστη του. Το λάδι τούτο είναι τονωτικό της πίστης μας που ο Χριστός μας ζητάει.
Πίστη λοιπόν, αυτή είναι η λύση, το κλειδί για την σωτηρία της ψυχής μας. Όταν πιστέψουμε στον Θεάνθρωπο ότι σταυρώθηκε, ότι πάνω στον σταυρό νίκησε τον θάνατο και αναστήθηκε, τότε έχουμε κερδίσει πολλά.
Η Εκκλησία μας δίνει τη δυνατότητα να λάβουμε το χρίσμα του ελαίου που θα τονώσει την πίστη μας και είναι συνώνυμο της ευσπλαχνίας και της συμπόνιας. Ο Χριστός μας θέλει φιλεύσπλαχνους και ελεήμονες προς τους συνανθρώπους μας. Αυτό συμβολίζει και το λάδι. Είναι μεγάλο δώρο προς τον ίδιο μας τον εαυτό να χριστούμε ώστε να έρθουμε πιο κοντά στον Κύριο μέσα από όλα αυτά που συμβολίζει και προανέφερα.

Ποιο είναι το βαθύτερο νόημα των Παθών και της Αναστάσεως για όλους εμάς τους Πίστους;

Οι πιστοί βιώνουμε τα πάθη και την ανάσταση του Χριστού συμμετέχοντας ενεργά σε αυτά με «συμπόρευση», «συσταύρωση» και «συνανάσταση»! Ο Χριστός με την θέληση Του (εκουσίως), έπαθε και ανέστη για να σωθούμε όλοι εμείς! Αυτό σημαίνει ότι δεν λυπούμαστε «μοιρολατρικά» για το Πάθος Του, αλλά για τις δικές μας αμαρτίες και αφού μετανοιώνουμε ειλικρινώς μπορούμε την αντικειμενική σωτηρία που χάραξε ο Χριστός να την κάνουμε και υποκειμενική - προσωπική σωτηρία!

Αντώνης Χρήστου

Πολύ ορθά ομιλεί ο Αντώνης Χρήστου διότι ο καθένας από εμάς είναι φορέας του Χριστού. Κάθε μέρα βιώνουμε δεινά, δυσκολίες μέσα από τις οποίες δοκιμαζόμαστε με στόχο την προσωπική μας ανάσταση. Και πάντα μέσα από την προσωπική μας σταύρωση έρχεται κι η προσωπική ανάσταση. Ο Χριστός μας αναστήθηκε αιώνια. Συμμετέχοντας κι εμείς στην ακολουθία των παθών Του τη Μεγάλη Εβδομάδα μπορούμε να παραδειγματιστούμε από τη στάση Του, από την πορεία Του, την όλη συμπεριφορά Του στη χυδαία αντιμετώπιση των βασανιστών Του και να πορευθούμε κι εμείς εν Χριστώ προς τη δική μας ανάσταση. Γιατί όποιος έχει βαθιά τον Χριστό μέσα του και στη ζωή του δοκιμάζεται και περνάει δεινά. Ο Χριστός όμως μας υπόσχεται αιώνια βασιλεία με την ειλικρινή μετάνοια. Είναι Θείο θαύμα το δώρο που μας παρέχεται. Ας το λάβουμε.

Τα Πάθη του Χριστού και των ανθρώπων

Μεγάλη Πέμπτη. "Σήμερον κρεμάται επί ξύλου". Σήμερα ο Χριστός μας σταυρώνεται. Από εμάς. Καθημερινά χτυπάμε με καρφιά τον Χριστό μας όταν Του γυρίζουμε την πλάτη, όταν δεν επισκεφτόμαστε τον οίκο Του. Όταν επιθυμούμε το κακό των συνανθρώπων μας, όταν βλασφημούμε, όταν φθονούμε, όταν μισούμε, όταν αδιαφορούμε για τον πόνο των άλλων και ενδιαφερόμαστε για το δικό μας καλό.
Μα το καλό μας δεν είναι αυτό που θέλει κι ο Χριστός; Γιατί λοιπόν δεν πράττουμε το θέλημά του; αφού μέσα από αυτό θα ωφεληθούμε πραγματικά.
Τα Πάθη του Χριστού μας κορυφώνονται με τη φρικτή στιγμή της σταύρωσης Του. Ένα μαρτύριο που επρόκειτο να ανοίξει το δρόμο για τη δική μας σωτηρία. Αλλά κι εμείς περνούμε καθημερινά το δικό μας μαρτύριο. Είναι η συμβίωσή μας με τα πάθη μας. Ο Χριστός, ο Υιός του Θεού θυσίασε τη ζωή Του για μας. Καλούμαστε κι εμείς να θυσιάσουμε τα πάθη μας και να μετανοήσουμε ειλικρινώς για τη σωτηρία της ψυχή μας και την ενθρόνισή μας στο Βασίλειο των Ουρανών εις του αιώνας των αιώνων. Αμήν!

Τρίτη 22 Απριλίου 2008

Μ.Τετάρτη-Μ.Πέμπτη-Μ.Παρασκευή

Mεγάλη Τετάρτη Εσπέρα


Όρθρος Μεγάλης Πέμπτης - ο νιπτήρ

«Συντρέχει λοιπόν…»

Συντρέχει λοιπόν, το συνέδριον των ιουδαίων, ίνα τον δημιουργόν, και κτίστην των απάντων, Πιλάτω παραδώσει. Ω των ανόμων, ω των απίστων! ότι τον ερχόμενον κρίναι ζώντας και νεκρούς, εις κτίσιν ευτρεπίζουσι˙ τον ιώμενον τα πάθη προς πάθος ετοιμάζουσι˙ Κύριε μακρόθυμε, μέγα σου το έλεος, δόξα σοι.

Μεγάλη Πέμπτη Εσπέρα
Όρθρος Μεγάλης Παρασκευής - τα Άγια Πάθη



«Σήμερον κρεμάται επί ξύλου…»

Σήμερον κρεμάται επί ξύλου, ο εν ύδασι την γην κρεμάσας. Στέφανον εξ ακανθών περιτίθεται, ο των αγγέλων βασιλεύς. Ψευδή πορφύραν περιβάλλεται, ο περιβάλλων τον ουρανόν εν νεφέλαις. Ράπισμα κατεδέξατο, ο εν Ιορδάνη ελευθερώσας τον Αδάμ. Προσηλώθη, ο νυμφίος της Εκκλησίας. Λόγχη εκαντήθη, ο υιός της Παρθένου. Προσκυνούμεν σου τα Πάθη, Χριστέ. Δείξον ημίν και την ένδοξόν σου Ανάστασιν.


Μεγάλη Παρασκευή Εσπέρα
Όρθρος Μεγάλου Σαββάτου - Επιτάφειος


Εγκώμια

«Η ζωή εν τάφω…»

1. Η ζωή εν τάφω κατετέθης, Χριστέ, και Αγγέλων στρατιαί εξεπλήττοντο, συγκατάβασιν δοξάζουσαι την σην.
2. Η ζωή πώς θνήσκεις; πώς και τάφω οικείς; του θανάτου το βασίλειον λύεις δε και το Άδου τους νεκρούς εξανιστάς.
3. Μεγαλύνομέν σε, Ιησού Βασιλεύ, και τιμώμεν την ταφήν και τα πάθη σου, δι ών έσωσας ημάς εκ της φθοράς.
4. Μέτρα γης ο στήσας, εν σμικρώ κατοικείς, Ιησού παμβασιλεύ, τάφω σήμερον, εκ μνημάτων τους θανόντας ανιστών.
5. Ο Δεσπότης πάντων καθοράται νεκρός και εν μνήματι καινώ κατατίθεται, ο κενώσας τα μνημεία των νεκρών.
6. Δακρυρρόους θρήνους επί σε η Αγνή, μητρικώς, ω Ιησού, επιρραίνουσα, ανεβόα˙ Πώς κηδεύσω σε, Υιέ;
7. Προσκυνώ το Πάθος, ανυμνώ την Ταφήν, μεγαλύνω σου το κράτος φιλάνθρωπε, δι’ ων λέλυμαι παθών φθοροποιών.
8. Οίμοι φως του Κόσμου! Οίμοι φως το εμόν! Ιησού μου ποθεινότατε έκραζεν, η Παρθένος θρηνωδούσα γοερώς.
9. Ανυμνούμεν Λόγε, σε τον πάντων Θεόν, συν Πατρί και τω Αγίω σου Πνεύματι και δοξάζομεν την θείαν σου Ταφήν.
10. Μακαρίζομέν σε, Θεοτόκε αγνή, και τιμώμεν την ταφήν την τριήμερον του Υιού σου και Θεού ημών πιστώς.

«Άξιον Εστί…»

1. Άξιόν εστί, μεγαλύνειν σε τον Ζωοδότην, τον εν τω Σταυρώ τας χείρας εκτείναντα και συντρίψαντα το κράτος του εχθρού.
2. Άξιόν εστί, μεγαλύνειν σε τον πάντων Κτίστην˙ τοις σοις γαρ παθήμασιν έχομεν, την απάθειαν ρυσθέντες της φθοράς.
3. Όμμα το γλυκύ και τα χείλη σου πώς μύσω Λόγε; πώς νεκροπρεπώς δε κηδεύσω σε; φρίττων ανεβόα Ιωσήφ.
4. Ήλιος φαιδρός, απαστράπτει μετά νύκτα, Λόγε˙ και συ δ’ αναστάς εξαστράψειας μετά θάνατον φαιδρώς ως εκ παστού.
5. Γη σε πλαστουργέ, υπό κόλπους δεξαμενή τρόμω, συσχεθείσα Σώτερ τινάσσεται, αφυπνώσασα νεκρούς τω τιναγμώ.
6. Μύροις σε, Χριστέ, ο Νικόδημος και ο ευσχήμων, νυν καινοπρεπώς περιστείλαντες, φρίξον,
ανεβόων, πάσα γη.
7. Έκλαιε πικρώς, η πανάμωμος Μήτηρ σου, Λόγε, ότε εν τάφω εώρακε σε τον άφραστον και άναρχον Θεόν.
8. Ύμνοις σου, Χριστέ, νυν την σταύρωσιν και την ταφήν τε, άπαντες πιστοί εκθειάζομεν, οι θανάτου λυτρωθέντες ση ταφή.
9. Άναρχε Θεέ, συναϊδιε Λόγε και Πνεύμα, σκήπτρα των Ανάκτων κραταίωσον, κατά πολεμίων ως αγαθός.
10. Τέξασα ζωήν, Παναμώμητε αγνή Παρθένε, παύσον Εκκλησίας τα σκάνδαλα και βράβευσον ειρήνην ως αγαθή.

«Αι γενεαί αι πάσαι…»

1. Αι γενεαί πάσαι, ύμνον τη Ταφή σου, προσφέρουσι Χριστέ μου.
2. Καθελών του ξύλου, ο Αριμαθείας, εν τάφω σε κηδεύει.
3. Μυροφόροι ήλθον, μύρα σοι, Χριστέ μου, κομίζουσαι προφρόνως.
4. Δεύρο πάσα κτίσις, ύμνους εξοδίους, προσοίωμεν τω Κτίστη.
5. Ους έθρεψε το μάννα, εκίνησαν την πτέρναν, κατά του ευεργέτου.
6. Ιωσήφ κηδεύει, συν τω Νικοδήμω, νεκροπρεπώς τον Κτίστην.
7. Ω γλυκύ μου έαρ, γλυκύτατόν μου Τέκνον, πού έδυ σου το κάλλος;
8. Υιέ Θεού παντάναξ, Θεέ μου πλαστουργέ μου, πώς πάθος κατεδέξω;
9. Έρραναν τον τάφον αι Μυροφόροι μύρα, λίαν πρωί ελθούσαι.
10. Ω Τριάς Θεέ μου, Πατήρ Υιός και Πνεύμα, ελέησον τον κόσμον.
11.Ιδείν την του Υιού σου, Ανάστασιν, Παρθένε, αξίωσον σους δούλους.

«Σε τον αναβαλλόμενον…»

Σε τον αναβαλλόμενον το φως, ώσπερ ιμάτιον, καθελών Ιωσήφ από του ξύλου συν Νικοδήμω, και θεωρήσας νεκρόν, γυμνόν, άταφον, ευσυμπάθητον θρήνον αναλαβών, οδυρόμενος έλεγεν˙ οίμοι, γλυκύτατε Ιησού˙ ον προ μικρού ο ήλιος εν Σταυρώ κρεμάμενον θεασάμενος, ζόφον περιεβάλλετω, και η γη τω φόβω εκυμαίνετω, και διερρήγνυτο ναού το καταπέτασμα˙ αλλ’ ιδού νυν βλέπω σε, δι’ εμέ εκουσίως υπελθόντα θάνατον˙ πώς σε κηδεύσω, Θεέ μου; ή πώς σινδόσιν ειλήσω; ποίαις χερσί δε προσψαύσω, το σον ακήρατον σώμα; ή ποία άσματα μέλψω, τη ση εξόδω, οικτίρμον; Μεγαλύνω τα πάθη σου υμνολογώ και την ταφήν σου, συν τη αναστάσει, κραυγάζων˙ Κύριε, δόξα σοι.

Δευτέρα 21 Απριλίου 2008

Μεγάλη Τρίτη



«Ότε η αμαρτωλός προσέφερε το μύρον…»

Ότε η αμαρτωλός προσέφερε το μύρον, τότε ο μαθητής συνεφώνει τοις παρανόμοις˙ η μεν έχαιρε κενούσα το πολύτιμον, ο δε έσπευσε πωλήσαι τον ατίμητον αύτη τον Δεσπότην επεγίνωσκεν, ούτος του Δεσπότου εχωρίζετο˙ αύτη τον Δεσπότην επεγίνωσκεν, ούτος του Δεσπότου εχωρίζετο˙ αύτη ηλευθερούτο, και ο Ιούδας δούλος εγεγόνει του εχθρού. Δεινόν η ραθυμία! Μεγάλη η μετάνοια, ήν μοι δώρησαι, Σωτήρ, ο παθών υπέρ ημών, και σώσον ημάς.



«Σήμερον ο Χριστός, παραγίνεται…»

Σήμερον ο Χριστός, παραγίνεται εν τη οικία του φαρισαίου, και γυνή αμαρτωλός προσελθούσα τοις ποσίν εκυλινδούτο, βοώσα˙ ίδε την βεβυθισμένην τη αμαρτία, την απηλπισμένην διά τας πράξεις, την μη βδελυχθείσαν παρά της σης αγαθότητος˙ και δος μοι, Κύριε, την άφεσιν των κακών, και σώσον με.


«Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή…» Τροπάριο Αγίας Κασσιανής

Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή, την σην αισθομένη θεότητα, μυροφόρου αναλαβούσα τάξιν, οδυρομένη, μύρα σοι προ του ενταφιασμού κομίζει. Οίμοι! λέγουσα, ότι νυξ μοι υπάρχει, οίστρος ακολασίας, ζοφώδης τε και ασέληνος, έρως της αμαρτίας. Δέξαι μου τας πηγάς των δακρύων, ο νεφέλαις διεξάγων της θαλάσσης το ύδωρ˙ κάμφθητί μοι προς τους στεναγμούς της καρδίας, ο κλίνας τους ουρανούς, τη αφάτω σου κενώσει. Καταφιλήσω τους αχράντους σου πόδας, αποσμήξω τούτους δε πάλιν, τοις της κεφαλής μου βοστρύχοις˙ ων εν τω παραδείσω Εύα το δειλινόν, κρότον τοις ωσίν ηχηθείσα, τω φόβω εκρύβη. Αμαρτιών μου τα πλήθη, και κριμάτων σου αβύσσους, τις εξιχνιάσει, ψυχοσώστα Σωτήρ μου; Μη με την σην δούλην παρίδης, ο αμέτρητον έχων το έλεος.
ΜΕΓΑΛΗ ΔΕΥΤΕΡΑ
ΜΙΑ ΑΛΛΙΩΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

Η Μεγάλη Δευτέρα είναι για την Εκκλησία αφορμή να θυμηθούμε τον πάγκαλο Ιωσήφ. Είναι γνωστή η ιστορία του από την Παλαιά Διαθήκη. Τον πουλάνε τα αδέρφια του δούλο, βρίσκεται στην Αίγυπτο, η γυναίκα του κυρίου του Πετεφρή του επιτίθεται ερωτικά, αυτός την αποπέμπει, κλείνεται στη φυλακή, ερμηνεύει τα όνειρα του Φαραώ για τις παχιές και τις ισχνές αγελάδες, γίνεται στη συνέχεια ουσιαστικά πρωθυπουργός της Αιγύπτου, σώζει τον πατέρα του Ιακώβ, τ' αδέρφια του και όλο το λαό του Ισραήλ.
Στον οίκο του συναξαριού της ημέρας διαβάζουμε για τον Ιωσήφ μια παράξενη φράση: "Τον δουλωθέντα μεν τω σώματι, την ψυχήν δε αδούλωτον συντηρούντα". Ο Ιωσήφ έγινε δούλος εξωτερικά, στην ψυχή του όμως και στην σκέψη του παρέμεινε ελεύθερος. Είναι πολύ σπουδαία η φράση αυτή. Σήμερα, ζούμε ελεύθεροι γιατί δεν έχουμε κάποιον να μας δυναστεύει, γι' αυτό άλλωστε αγωνιστήκαμε, γι' αυτό και η κοινωνία μας είναι δημοκρατική.

Παρά ταύτα, υπάρχει και μια άλλη μορφή ελευθερίας, η οποία δεν τυγχάνει της προσοχής μας όσο χρειάζεται. Πρόκειται για την ελευθερία της ψυχής. Αυτή Δε συνίσταται μόνο στην ελευθερία σκέψης και λόγου, αλλά κυρίως στην ελευθερία της καρδιάς από τα πάθη και τις αμαρτίες. Σήμερα ισχύει σχεδόν αξιωματικά η αντίληψη ότι η προσωπική ηθική δεν πρέπει να υποτάσσεται σε οιεσδήποτε δεσμεύσεις, ότι η θρησκευτικότητα του ανθρώπου είναι δικαίωμα που κανείς μπορεί αν το ασκεί ή όχι και ότι ο άνθρωπος χρειάζεται να απολαμβάνει κάθε στιγμή της ζωής του τα πάντα, χωρίς φραγμούς και περιορισμούς.
Αυτό όμως αποτελεί μια πλάνη, "χείρονα της πρώτης". Διότι υποδουλώνει τον άνθρωπο στις ανάγκες του και τις επιθυμίες του, τον αφήνει δέσμιο των εξαρτήσεών του, δεν του επιτρέπει να σκεφτεί την εσωτερική του ζωή και τον καθιστά τελικά δούλο της αμαρτίας και της κακίας.

Στην εποχή της κυριαρχίας των Μέσων, όπου η ελευθερία της σκέψης και της κριτικής παραμένει ένα μεγάλο ζητούμενο, ο καθένας έχει πολλά να διδαχθεί από την πορεία στην ελευθερία που μας προτείνει η Μεγάλη Εβδομάδα. Αρκεί να ζητήσει την ελευθερία, να βρει την αλήθεια κοντά στο Χριστό και να μην περιφρονεί αυτή την πραγματικά υπαρξιακή πορεία, ζώντας την δουλεία των παθών και την ψευδαίσθηση της εξουσίας και της ηδονής.


Ιερά Μητρόπολη Δημητριάδος

(διασκευασμένο κείμενο)

Κυριακή 20 Απριλίου 2008

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΙΩΝ
ΜΕΤΑ ΒΑΙΩΝ ΚΑΙ ΚΛΑΔΩΝ

"Μετά βαΐων και κλάδων" η υποδοχή του Χριστού στην πόλη της Ιερουσαλήμ την Κυριακή των Βαΐων. Έτσι όπως υποδέχεται ο κόσμος κάθε ξεχωριστό πρόσωπο. Πανηγυρίζει για τον ερχομό του, δοξάζει το γεγονός, θυμάται, ζητά, κραυγάζει, χαιρετά, ενθουσιάζεται. Κι αυτό συμβαίνει πάντοτε. Η ανθρώπινη ζωή χαρακτηρίζεται από την προσμονή του μεσσία, του σωτήρα. Νιώθουμε την ανεπάρκειά μας, μας φαίνεται κοπιαστικό εμείς να αγωνιστούμε για την σωτηρία μας και προσμένουμε το πρόσωπο, τον χαρισματικό ηγέτη, ο οποίος θα μας τραβήξει μέσα στην ανημπόρια μας και θα μας οδηγήσει εκεί που θέλουμε.
Η μεγαλύτερη δυσκολία στη ζωή μας δεν είναι να είμαστε ελεύθεροι. Είναι το πώς θα διαχειριστούμε την ελευθερία μας. Κι αυτό γιατί θέλει κόπο κι επώδυνο αγώνα. Ταυτόχρονα, είναι πιο εύκολο άλλος να έχει την ευθύνη για τον κόσμο, τη ζωή, την πορεία μας και για τη λύση των προβλημάτων μας. Έτσι, αναζητούμε τους μεσσίες στα πρόσωπα των πολιτικών, των αθλητών, των ηθοποιών, των καλλιτεχνών, και οποιουδήποτε άλλου το κάθε σύστημα προβάλλει, ώστε να έχουμε τον "ένοχο" έτοιμο στην αποτυχία μας ή να μπορούμε να ξεχνούμε τα προβλήματά μας ασχολούμενοι μ' αυτούς, ξεχνώντας τον μοναδικό Μεσσία και Σωτήρα μας.
"Μετά βαΐων και κλάδων" κυλά λοιπόν η ζωή μας. Μα τα προβλήματά μας δεν λύνονται με "κούφιες ρητορείες". Η ελευθερία που αφήνουμε στην άκρη παραμένει πάντοτε ένα μεγάλο ερώτημα. Και τα "ωσαννά" των Βαΐων εύκολα μετατρέπονται στα "Άρον, άρον, σταύρωσον", όταν το σύστημα μας πληροφορεί ότι ο Μεσσίας που επιλέξαμε δεν είναι αυτός που μας λυτρώνει ή όταν εμείς κουραστούμε να αγωνιζόμαστε ή ενοχλούμαστε από την αλήθεια που τα λόγια και η ζωή Του κρύβουν.
Ο Χριστός μπήκε θριαμβευτικά στα Ιεροσόλυμα, γνωρίζοντας τις δοξασμένες κραυγές και τα "μετά βαΐων και κλάδων" του λαού. Εκπλήρωσε τις προφητείες της Παλαιάς Διαθήκης, αφουγκράστηκε τη χαρά των ανθρώπων, αλλά ήξερε καλά μέσα Του πόσο γρήγορα αυτός ο ενθουσιασμός θα περνούσε. Κι αυτό γιατί δεν είχε έρθει για να υποσχεθεί εύκολες λύσεις, δεν μίλησε για την πλατειά, αλλά για την "στενή πύλη", δεν μίλησε για την εξουσία, αλλά για τη διακονία του κόσμου.
Πάνω στο ταπεινό πουλαράκι ο Χριστός φάνταζε βασιλιάς και μεσσίας στα μάτια όσων των ζητωκραύγαζαν, καθώς είχαν μάθει για την Ανάσταση του Λαζάρου. Μα ήρθε τόσο ταπεινά στα Ιεροσόλυμα, βιώνοντας από πριν, όπως και σε όλη Του την ζωή, την ταπείνωση που οι ίδιοι οι δοξαστές Του Τού επεφύλασσαν! Ο Χριστός ήταν ο Μεσσίας, όχι όμως όπως τον φαντάζονταν ο κόσμος, αλλά όπως ο ίδιος δίδασκε: Αυτός που θα πρόσφερε τη Σωτηρία, Αυτός που θα μιλούσε και θα ζούσε την Αγάπη, Αυτός που δεν θα έπαυε ποτέ να παρουσιάζει στους ανθρώπους την Αλήθεια. "Μετά βαΐων και κλάδων" υποδεχόμαστε κι εμείς το Χριστό, στην αρχή της Μεγάλης Εβδομάδας, μοιάζοντας περισσότερο με τους ανθρώπους της Ιερουσαλήμ, σαγηνεμένοι από τα θαύματα και μην ακούγοντας το βάθος των λόγων και των έργων Του. Είναι καιρός όμως να ξεφύγουμε από την παρανοημένη εικόνα που έχουμε για το Χριστό και να αναζητήσουμε στην γνήσια κοινωνία με το πρόσωπό Του το Θεό που μας λυτρώνει, μας κάνει υπεύθυνους για τη ζωή και την ελευθερία μας και μας προτείνει την οδό που ξεκινά από το Πάθος, αλλά καταλήγει πάντοτε στην Ανάσταση. Την δική Του και την δική μας...


Ιερά Μητρόπολη Δημητριάδος

Παρασκευή 18 Απριλίου 2008

Σάββατο του Αγίου και Δικαίου Λαζάρου

Το Σάββατο πριν την Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα, η Ορθόδοξη Εκκλησία πανηγυρίζει μια μεγάλη εορτή, το θαύμα του Κυρίου και Σωτήρα μας Ιησού Χριστού όταν ανάστησε εκ των νεκρών τον νεκρό για τέσσερις ημέρες Λάζαρο. Στο τέλος της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και των σαράντα ημερών νηστείας και μετάνοιας, η Εκκλησία συνδυάζει αυτή την Εορτή με την Κυριακή των Βαΐων που ακολουθεί. Μέσα σε θρίαμβο και χαρά η Εκκλησία γίνεται μάρτυρας της δύναμης του Χριστού πάνω στο θάνατο και Τον εξυψώνει ως Βασιλέα προτού εισέλθουμε στην πιο κατανυκτική εβδομάδα του χρόνου, αυτή που οδηγεί τους πιστούς στην ανάμνηση των Παθών, της Σταυρικής θυσίας και του θανάτου του Χριστού και τερματίσει στην Εορτή των Εορτών, το Άγιο και Μεγάλο Πάσχα.
Ο Λάζαρος είχε πατρίδα την Βηθανία της Ιουδαίας και ήταν φίλος του Χριστού. Αδελφές του ήταν η Μάρθα και η Μαρία που φιλοξένησαν και υπηρέτησαν τον Κύριο πολλές φορές (Λουκ.ι΄, 38-40, Ιωαν.ιβ΄, 1-3) στη Βηθανία (κοντά στα Ιεροσόλυμα περίπου δύο μίλια).
Λίγες μέρες προ του Πάθους του Κυρίου ασθένησε ο Λάζαρος και οι αδελφές του ενημέρωσαν σχετικά τον Ιησού που τότε ήταν στη Γαλιλαία να τον επισκεφθεί. Ο Κύριος όμως επίτηδες καθυστέρησε μέχρι που πέθανε ο Λάζαρος, οπότε είπε στους μαθητές του πάμε τώρα να τον ξυπνήσω. Όταν έφθασε στη Βηθανία παρηγόρησε τις αδελφές του Λάζαρου που ήταν πεθαμένος τέσσερις μέρες και ζήτησε να δει το τάφο του.
Όταν έφθασε στο μνημείο, δάκρυσε και διέταξε να βγάλουν την ταφόπλακα. Τότε ύψωσε τα μάτια του στον ουρανό, ευχαρίστησε τον Θεό και Πατέρα και με μεγάλη φωνή είπε: «Λάζαρε, δεύρο έξω». Αμέσως βγήκε έξω τυλιγμένος με τα σάβανα ο τετραήμερος νεκρός μπροστά στο πλήθος που παρακολουθούσε και ο Ιησούς ζήτησε να του λύσουν τα σάβανα και να πάει σπίτι του. (Ιωαν. ια΄,44). Αυτό το υπερφυές θαύμα λοιπόν γιορτάζουμε την ημέρα αυτή.
Αρχαία παράδοση λέγει ότι τότε ο Λάζαρος ήταν 30 χρονών και έζησε άλλα 30 χρόνια. Τελείωσε το επίγειο βίο του στην Κύπρο το έτος 63 και ο τάφος του στην πόλη των Κιτιέων έγραφε: «Λάζαρος ο τετραήμερος και φίλος του Χριστού».
Το έτος 890 μετακομίσθηκε το ιερό λείψανό του στην Κωνσταντινούπολη από τον αυτοκράτορα Λέοντα το σοφό, ο οποίος συνέθεσε τα ιδιόμελα στον εσπερινό του Λαζάρου: «Κύριε, Λαζάρου θέλων τάφον ιδείν», κλπ.
Χαρακτηριστικό της μετέπειτα ζωής του Λαζάρου λέγει η παράδοση, ήταν ότι δεν γέλασε ποτέ παρά μια φορά μόνο όταν είδε κάποιον να κλέβει μια γλάστρα και είπε την εξής φράση: Το ένα χώμα κλέβει το άλλο.

Πέμπτη 17 Απριλίου 2008

Ψυχή μου βάστα...

Έχω κρυφή ελπίδα και κουράγιο πως θα φύγω από της μοναξιάς τα μέρη, θα εξαφανιστώ, ψυχή μου βάστα θα φύγουμε από δω!
Έτσι απλά με λόγια καθαρά ή βρώμικα δεν έχει σημασία
Η ουσία είναι να βρει αντίσταση ο θάνατος σα ΄ρθεί
Και να μην είσαι νεκρός μέσα σε τούτη τη ζωή
Που αποζητάει μόνο αγάπη και καθαρή ψυχή
Κι αφού σου φτίαξαν τέτοιο κόσμο κάνε κουράγιο και πες…Ψυχή μου βάστα θα φύγουμε από δω!!
Ψυχή μου βάστα. Πόσες φορές το φωνάξαμε στον εαυτό μας! Μα εδώ οι Stavento αυτό το εξαίρετο γκρουπ μιλούν για τον κόσμο που χτίζουν για τη νεολαία μας αυτοί που κινούν το χρήμα, αυτοί που καταστρέφουν νέους για να πλουτίσουν οι ίδιοι. Μα όλων μας η ζωή δεν είναι ένα κυνήγι, όπου η ευτυχία απουσιάζει κι η μιζέρια κι η κατάθλιψη μας συνοδεύουν; Κι όλοι τι θέλουμε; Να φύγουμε από δω. Γι αυτό..."κάνε κουράγιο και πες...ψυχή μου βάστα θα φύγουμε από δω"! Να πολεμήσουμε με μας, με τον κόσμο, μ' όσους μας θέλουν συμβιβασμένους, να φύγουμε από τούτο το λήθαργο που δεν μπορείς να φωνάζεις, να ζητάς. Κι έτσι κάποτε ίσως μέσα μας νικήσουμε. Τούτη η φυγή θα πραγματοποιηθεί.

Κυριακή 13 Απριλίου 2008

5 χρόνια μετά...


Επίγραμμα δεύτερο
Aν ήξερα πως εκείνη ήταν η τελευταία φορά που σ’ έβλεπα να γελάς, θα σου έλεγα πόσο πολύ σ’ αγαπάω και θα σ’ αγκάλιαζα για να μην σε πάρει κανείς από κοντά μου… Δεν ήξερα όμως, δεν φανταζόμουν τι θα γινόταν, δεν χωρούσε ούτε τού πιο αρρωστημένου μυαλού τη φαντασία!
Περνάγαμε πολύ ωραία, κάποια στιγμή όμως έφυγες για να κάτσεις μπροστά γιατί νύσταζες και πίσω ο Δημήτρης και εγώ δεν σ’ αφήναμε να κοιμηθείς. Ήταν η τελευταία φορά που σε είδα να γελάς! Ξαφνικά η μέρα έγινε νύχτα και τη θέση του γέλιου και της χαράς την πήραν τα κλάματα και οι τσιρίδες…Όταν άνοιξα τα μάτια μου δεν σε είδα, δεν σε βρήκα…
Μου είπαν πως έφυγες, πως πήγες στον παράδεισο, δεν δυσκολεύτηκα να το πιστέψω…ήσουν ένας άγγελος, αλλά με πονάει, όλους τους πόνεσε γιατί σας θέλαμε μαζί μας, εδώ σ’ αυτόν τον άσχημο και κακό κόσμο που πονάει κάθε του μέρα!
Όλοι μαζί όμως τον κάναμε καλύτερο, ομορφότερο και τώρα πια ούτε αυτό δεν ξέρουμε πώς να κάνουμε χωρίς εσάς! Θυμάσαι που καθόμασταν μαζί στα γαλλικά και τραγουδούσαμε το fever; Δεν έχω συνειδητοποιήσει ακόμη ότι αυτό δεν θα ξαναγινεί! Κανείς δεν το’ χει…Δεν μπορώ να φανταστώ μια τάξη χωρίς εσένα και τη Γεύση. Θέλω να ξέρεις κάτι: σ’ αγαπάω και θα συνεχίσω να σ’ αγαπάω. Μετά από μια τόσο άσχημη εμπειρία ακόμη και ένα παιδί καταλαβαίνει πως η ζωή είναι πολύ μικρή αλλά πολύτιμη, πως κάθε μέρα πρέπει να λες σε όσους αγαπάς ότι είναι πολύτιμοι για σένα γιατί όταν έρθει το τέλος και δεν το’ χεις κάνει θα νιώθεις ένοχες! Χαίρομαι που ήσουν εσύ ο άνθρωπος που εμπιστευόμουν τα μυστικά μου, γιατί πραγματικά ήσουν ο πιο γλυκός άνθρωπος της γης! Τώρα και οι 21 είστε οι πιο γλυκοί άγγελοι του ουρανού.
Ποτέ δεν θα καταλάβω γιατί και κανείς δεν πρόκειται να μου εξηγήσει…
Η Αρετούλα είπε πως ¨το σώμα είναι η αφορμή για να γνωρίσεις την ψυχή¨ και αφού η ψυχή είναι ΑΘΑΝΑΤΗ εσύ πάντα θα είσαι στην καρδιά και το μυαλό μας! Να μας προσέχεις, να μας αγαπάς και προπάντων να μην μας ξεχνάς, να έρχεσαι στα όνειρά μας να τα λέμε…και τι δε θα ’δινα για να μην γινότανε αυτό το ατύχημα! Ξέρω πως εκεί πάνω είστε καλά, γιατί είστε όλοι μαζί…Όταν θα πηγαίνετε για κανέναν καφέ να πίνετε και μια γουλιά για μας γιατί είστε συνέχεια στο μυαλό μας! Σας αγαπάμε όλους! Σας σκεφτόμαστε…
το χαμόγελό σου, είναι η ζωή μου…
είναι η γλυκειά στιγμή της ζωής μου που με βοηθάει για να συνεχίσω όταν νιώθω αδύναμη…Θα σ’ αγαπάω πάντα…
Για πάντα φίλες
Ιωάννα


Σήμερα είναι η επέτειος των 5 χρόνων από το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη. Παραβρέθηκα ουκ ολίγες φορές στη δίκη στο δημαρχείο του Βόλου. Ήμουν τότε δεκαέξι χρονών. Είχα την τιμή να συνομιλήσω με κάποιους γονείς και εκείνη τη μέρα του Ιουλίου την τελευταία της δίκης στις 22 του μήνα να σφίξω το χέρι ενός πατέρα που δεν έμαθα το όνομα. Η συγκίνησή μου θα είναι πάντα μεγάλη. Η θύμιση της ατμόσφαιρας, των συναισθημάτων εκείνων των μηνών μέσα στο δικαστήριο θα μείνει πάντα ζωντανή μέσα μου. Εύχομαι να είναι αναπαυμένες οι ψυχές τους.

Προσωπικά ό,τι είμαι τώρα το οφείλω σε όσα έζησα εξαιτίας αυτού του δυστυχήματος και της δίκης που διεξήχθη στο δημαρχείο του Βόλου. Είναι τόσο θαυμαστό πως ένα τόσο τραγικό γεγονός μπορεί να αλλάξει τη ζωή ενός άλλου ανθρώπου φαινομενικά άσχετου με το γεγονός αυτό.

Στη μνήμη τους: Ευαγγελία Γάτου, 16, Αναστασία Παυλίδου, 16, Περιστερά Ουστά, 16, Γεωργία Τραπεζανλή, 16, Σταύρος Κανελλόπουλος, 15, Ηλίας Τσολερίδης, 16, Παναγιώτης Μουρατίδης, 16, Ανδρέας Αθανασιάδης, 16, Χριστίνα Σταματέλλου, 16, Ιωάννης Τριανταφυλλίδης, 16, Βασίλειος Παπαδόπουλος, 16, Ευανθία Ψαλίδα, 16, Δημήτριος Κοσμίδης, 15, Κωνσταντίνος Θαλαλαίος, 16,Γεσθιμανή Σταφυλίδου, 16, Σάββας Παναγιωτίδης, 16, Αθανάσιος Μαρκανταράς, 16, Γιώργος Μήτσκας, 16, Ιωάννα Καστίδου, 16, Δημήτριος Σίγγας, 16, Ολγα Αγγελίνα, 15,

Παρασκευή 11 Απριλίου 2008

Δογματισμός και προοδευτισμός

Στη ζωή μου έχω γνωρίσει πολλούς ανθρώπους με έλλειψη προσαρμοστικότητας. Δεν εννοώ τις συνθήκες προσαρμοστικότητας σε ένα νέο τόπο, σε ένα νέο περιβάλλον. Αλλά την προσαρμοστικότητα την πνευματική, σε κοινωνικά ζητήματα, σε καταστάσεις της σύγχρονης καθημερινότητας.
Η ζωή τρέχει με γρήγορους ρυθμούς. Πράγματα που άλλοτε δεν υπήρχαν στον προσκήνιο τώρα εμφανίζονται να κατέχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στα κοινωνικά δρώμενα και να ζητούν επίλυση.
Καθώς λοιπόν οι κοινωνικές ανάγκες εξελίσσονται, οι άνθρωποι πρέπει να προχωρούν μαζί μ' αυτές και να μην μένουν προσκολλημένοι σε παλιές αντιλήψεις. Αν δε συμβεί αυτό, τότε επέρχεται το χάσμα κατά το οποίο ο Α λέει άσπρο κι ο Β μαύρο και δεν υπάρχει κανένα σημείο επαφής. Η ανάγκη για προσαρμοστικότητα πηγάζει από την ανάγκη επίλυσης ορισμένων ζητημάτων που προκύπτουν από τις κοινωνικές ανάγκες που δημιουργούνται με το πέρασμα των χρόνων.
Η προσαρμοστικότητα, η διαλλαξία, η διπλωματία είναι χαρακτηριστικά που πρέπει να κατέχουμε αν θέλουμε να βοηθήσουμε ουσιαστικά στην επίλυση αυτών των ζητημάτων. Κι ένα από αυτά τα ζητήματα είναι και το σύμφωνο συμβίωσης.
Ο προοδευτισμός στην καθαρή του υπόσταση είναι ένα εκ γενετής χαρακτηριστικό του ανθρώπου που τον σημαδεύει στον τρόπο σκέψης κι αντίδρασης πάνω στις διάφορες καταστάσεις. Ο υγιής προοδευτισμός συμπίπτει με το "ανοιχτό" μυαλό κι είναι ένα μεγάλο και σπάνιο πλεονέκτημα, χάρισμα, θα έλεγα, που λίγοι άνθρωποι διαθέτουν. Αυτοί οι άνθρωποι είναι άξιοι θαυμασμού, γιατί έχουν εκείνη τη ρηξικέλευθη άποψη που θα ταράξει τους δογματικούς και κολλημένους, αλλά θα ευνοήσει το σύνολο και θα χτυπήσει στην καρδιά του προβλήματος, ιδιαίτερα αν συνοδεύεται από ορθολογισμό.
Όσοι δεν έχουμε αυτό το χάρισμα είναι θέμα στρατηγικής και σωστής πολιτικής να "δουλέψουμε" πάνω σ' αυτό το στοιχείο. Η προσκόλληση σε ιδέες που δεν μπορούν να απορροφηθούν από την κοινωνία είναι χαμένος χρόνος, χαμένο παιχνίδι.
Αυτό, όμως, δεν συνεπάγεται καταπάτηση των αρχών που πολλοί από μας βαδίζουμε πάνω. Πρέπει να έχουμε όμως ανοιχτά τα μάτια μας. Να παρακολουθούμε τι συμβαίνει γύρω μας. Να είμαστε σε θέση να κρίνουμε τι πραγματικά χρειάζεται ο κόσμος μας. Σε κάθε ανάγκη που προκύπτει πρέπει να μπορούμε να τη δεχτούμε, να μην αποστρέψουμε το βλέμμα και να πάρουμε θέση που πολλές φορές ενέχει έναν συμβιβασμό, που ωστόσο θα δώσει όφελος σε ένα μεγάλο σύνολο. Κι αυτό είναι ο στόχος. Η Εκκλησία πρέπει να το καταλάβει αυτό και καθένας από αυτούς που την εκπροσωπούν κληρικός και μη, που ακολουθεί δογματική στάση και κατονομάζει ως αμαρτία το καθετί που αντιβαίνει στο χριστιανικό δόγμα.
Η Εκκλησία παίζει ένα παιχνίδι, ένα ρόλο από τη στιγμή που εκτίθεται και στα Μ.Μ.Ε. Αυτός ο ρόλος έχει ως σκοπό να φέρει κοντά τους ανθρώπους στην Εκκλησία κι όχι να τους απομακρύνει. Έχει στόχο να εκθέσει τις θέσεις της, το ρόλο της σε σχέση με τον άνθρωπο και την κοινωνία. Η γνώμη κάποιων εκπροσώπων της Εκκλησίας και της Ορθοδοξίας χωρίς ευχέρεια λόγου και με φανερή ανικανότητα να δουν κατάματα τις ανάγκες της κοινωνίας που προβάλλεται στα Μ.Μ.Ε. "περνάει" ως η γνώμη όλων κι αυτό είναι τρομερό μείον για την Εκκλησία. Γιατί στιγματίζεται η Εκκλησία ως κολλημένη και ανίκανη να σταθεί δίπλα στο σύγχρονο άνθρωπο και τις ανάγκες του.
Καλά θα κάνουν, λοιπόν, αυτοί οι άνθρωποι να βρουν το θάρρος, γιατί θάρρος χρειάζεται να κοιτάξουν κατάματα την κοινωνία και να αλλάξουν μυαλά. Και φυσικά θέτω αυτό ως λύση του προβλήματος γιατί από τα Μ.Μ.Ε. δεν έχουμε απαιτήσεις να σταματήσουν να καλούν αυτούς που βλάπτουν το προφίλ της Εκκλησίας.
Έτσι κι ο καθένας μας, άσχετα με την Εκκλησία, πρέπει να βρει τη δύναμη να κοιτάξει γύρω του τον κόσμο, να μπει σ' αυτόν κι όχι να είναι θεατής μιας κατάστασης και κριτής. Κι όταν χρειαστεί να εκφέρουμε μια κρίση, τότε να φροντίσουμε αυτή να συμβαδίζει με την πραγματικότητα κι όχι να είναι ένα ακόμα στερεότυπο μιας καλά μαθημένης πνευματικής στάσης.
Απάντηση του Θεού στην τυπική νηστεία.
· Να, κατά την ημέρα της νηστείας σας βρίσκετε ηδονή και καταθλίβετε όλους τους μισθωτούς σας.
· Να, νηστεύετε για δίκες και φιλονικίες, και γρονθοκοπάτε με ασέβεια· για να ακουστεί από πάνω η φωνή σας, μη νηστεύετε όπως αυτή την ημέρα.
· Τέτοια είναι η νηστεία που εγώ διάλεξα; Να ταλαιπωρεί ο άνθρωπος την ψυχή του μια ημέρα; Να γέρνει το κεφάλι του σαν σπάρτο, και να στρώνει από κάτω σάκο και στάχτη για τον εαυτό του;
· Νηστεία θα το ονομάσεις αυτό και ημέρα δεκτή στον Κύριο;
Η νηστεία που εγώ διάλεξα, δεν είναι τούτη:
· Το να λύνεις τους δεσμούς της κακίας, το να διαλύεις βαριά φορτία και το να αφήνεις ελεύθερους τους καταδυναστευμένους και το να συντρίβεις κάθε ζυγό
· Δεν είναι το να μοιράζεις το ψωμί σου σ΄ αυτόν που πεινάει και να βάζεις μέσα στο σπίτι σου τους άστεγους φτωχούς
· Όταν βλέπεις τον γυμνό να τον ντύνεις και να μην κρύβεις τον εαυτό σου από τη σάρκα σου.

Αποτέλεσμα της αληθινής νηστείας. «Τότε το φως σου θα εκλάμψει σαν την αυγή και η υγεία σου γρήγορα θα βλαστήσει και η δικαιοσύνη σου θα προπορεύεται μπροστά σου· η δόξα του Κυρίου θα είναι η οπισθοφυλακή σου. Τότε θα κράζεις και ο Κύριος θα απαντάει· θα φωνάζεις κι εκείνος θα λέει: Να εδώ είμαι εγώ.
Αν βγάλεις από ανάμεσά σου τον ζυγό, την ανάταση του δακτύλου και τα μάταια λόγια και ανοίγεις την ψυχή σου σ΄ εκείνον που πεινάει και ευχαριστείς τη θλιμμένη ψυχή· τότε, το φως σου θα ανατέλλει μέσα στο σκοτάδι και το σκοτάδι σου θα είναι σαν μεσημέρι. Και ο Κύριος θα σε οδηγεί πάντοτε και θα χορταίνει την ψυχή σου μέσα σε ανομβρίες και θα παχύνει τα κόκαλά σου· και θα είσαι σαν κήπος που ποτίζεται και σαν πηγή νερού, που τα νερά της δεν στερεύουν. Κι αυτοί που είναι από σένα, θα οικοδομήσουν τις παλιές ερημώσεις· θα ανεγείρεις τα θεμέλια πολλών γενεών· και θα ονομαστείς: Ο επιδιορθωτής των χαλασμάτων, ο Ανορθωτής των δρόμων για την κατοίκηση.
Αν αποστρέψεις το πόδι σου από το Σάββατο, από το να κάνεις τα θελήματά σου μέσα στην άγια ημέρα μου, και ονομάζεις το Σάββατο τρυφή, άγια ημέρα του Κυρίου, αξιοτίμητη, και το τιμάς, χωρίς να ακολουθείς τους δρόμους σου ούτε να βρίσκεις σ΄αυτό το θέλημά σου ούτε να μιλάς τα δικά σου λόγια, τότε, θα εντρυφάς στον Κύριο· κι εγώ θα σε κάνω να ιππεύσεις επάνω στους ψηλούς τόπους της γης, και θα σε θρέψω με την κληρονομιά του πατέρα σου Ιακώβ· επειδή, το στόμα του Κυρίου μίλησε.
Να το χέρι του Κυρίου δεν μίκρυνε, ώστε να μην μπορεί να σώσει· ούτε βάρυνε το αυτί του, ώστε να μη μπορεί να ακούσει· αλλ΄ οι ανομίες σας έβαλαν χωρίσματα ανάμεσα σε σας και στον Θεό σας, και οι αμαρτίες σας έκρυψαν το πρόσωπο του από σας, για να μην ακούει. Επειδή, τα χέρια σας είναι μολυσμένα από αίμα, και τα δάχτυλά σας από ανομία· τα χείλη σας μίλησαν ψέματα· η γλώσσα σας μελέτησε κακία. Κανένας δεν ζητάει δικαιοσύνη ούτε κρίνει με αλήθεια· έχουν το θάρρος τους επάνω στη ματαιότητα και μιλάνε ψέματα· συλλαμβάνουν κακία και γεννούν ανομία. Επωάζουν αυγά οχιάς και υφαίνουν ιστό αράχνης· όποιος φάει από τα αυγά τους, πεθαίνει· και αν κανένα σπάσει, βγαίνει οχιά. Τα πανιά τους δεν θα χρησιμεύσουν για ενδύματα ούτε θα ντυθούν από τα έργα τους· Τα έργα τους είναι έργα ανομίας και το έργο της βίας είναι στα χέρια τους. Τα πόδια τους τρέχουν προς το κακό και σπεύδουν να χύσουν αθώο αίμα· οι συλλογισμοί τους είναι συλλογισμοί ανομίας· ερήμωση και καταστροφή είναι στους δρόμους τους. Τον δρόμο της ειρήνης δεν τον γνωρίζουν· και δεν υπάρχει κρίση στα βήματά τους· αυτοί διέστρεψαν για τον εαυτό τους, τους δρόμους τους· κανένας που περπατάει σ΄ αυτούς, δεν γνωρίζει ειρήνη.»
Μετάνοια. «Γι΄ αυτό, η κρίση είναι μακριά από εμάς, και η δικαιοσύνη δεν μας φτάνει· προσμένουμε φως, και να, σκοτάδι· λάμψη, και να, περπατούμε μέσα σε πυκνό σκοτάδι. Ψηλαφούμε τον τοίχο σαν τους τυφλούς και ψηλαφούμε σαν να μην έχουμε μάτια· μες το μεσημέρι σκοντάφτουμε σαν μέσα σε νύχτα· είμαστε ανάμεσα στα αγαθά σαν νεκροί· όλοι ουρλιάζουμε σαν αρκούδες και στενάζουμε σαν τρυγόνες· προσμένουμε κρίση, αλλά δεν υπάρχει· η σωτηρία όμως, είναι μακριά από εμάς.
Επειδή, οι παραβάσεις μας πλήθυναν μπροστά σου, και οι αμαρτίες μας είναι μάρτυρες εναντίον μας· επειδή, μαζί μας είναι οι παραβάσεις μας· και τις ανομίες μας εμείς τις γνωρίζουμε· παραβήκαμε και ψευστήκαμε προς τον Κύριο, και απομακρυνθήκαμε από το να ακολουθούμε τον Θεό μας· μιλήσαμε άδικα και στασιαστικά· συλλάβαμε και προφέραμε από την καρδιά μας λόγια ψευτιάς. Και η κρίση στράφηκε πίσω, και η δικαιοσύνη στέκεται μακριά· επειδή, η αλήθεια έπεσε στον δρόμο, και η ευθύτητα δεν μπορεί να εισχωρήσει. Ναι, εξέλειπε η αλήθεια· και αυτός που ξεκλίνει από το κακό, γίνεται θήραμα.»
Σχόλιο: Το βαθύτερο νόημα της προτροπής του Θεού στο να λύνουμε τους δεσμούς της κακίας, να διαλύουμε τα βαριά φορτία, να αφήνουμε ελεύθερους τους καταδυναστευμένους και να συντρίβουμε κάθε ζυγό, που στην πραγματικότητα μας δίνει πλαίσια μέσα στα οποία να ζούμε την ζωή που ο Δημιουργός θέλει να ζούμε, είναι το πώς να διαχειριζόμαστε τα διάφορα θέματα που προκύπτουν συνεχώς σε σχέση με τους συνανθρώπους γύρο μας. Η προτροπή του Θεού να πράξουμε τα πιο πάνω θα πει ότι μας είναι και εφικτό, μπορούμε δηλαδή αν θελήσουμε, να ζούμε σε πλήρη ειρήνη με όλους γύρω μας· έτσι, στην πραγματικότητα ελευθερώνουμε τον εαυτό μας από δεσμούς κακίας που μας κρατούν δεμένους, από βαριά φορτία που μαζεύονται στην καρδιά μας και αποβάλουμε τους ζυγούς που καταταλαιπωρούν την ψυχή μας.

Θα πρέπει να ψάξουμε γύρω μας να βρούμε τους ανθρώπους με τους οποίους:
1. Έχουμε παρεξηγηθεί.
2. Έχουμε διαφορές που μας οδήγησαν σε κακίες- που τις πιο πολλές φορές γίνονται χρόνιες και μας σκληρύνουν ή αποσπούν μέρος από τη χαρά μας,
3. Ποιους πληγώσαμε με λόγια ή έργα μας,
4. Σε ποιους φερθήκαμε δεσποτικά, περιφρονητικά, υποτιμητικά,
5. Ποιους αδικήσαμε,
6. Σε ποιους φερθήκαμε με δόλο και
7. Αυτά τα οποία μόνο εμείς γνωρίζουμε ???

Ίσως πούμε στο μυαλό μας μα εγώ δεν έφταιγα στο ένα ζήτημα, δεν ήταν δική μου ευθύνη στο άλλο, αυτός δεν μου μιλά, μα πέρασαν τόσα χρόνια που δεν μιλιόμαστε, αδίκησα τον δείνα αλλά... Ίσως βρούμε χίλιες και μια δικαιολογίες για να μην.
Δύσκολο το να το πράξει κάποιος, σπουδαία όμως η ανταμοιβή στους εκτελεστές του λόγου Του.
Κείμενο: Α. Φωτίου

Πέμπτη 10 Απριλίου 2008

ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ, Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Αθηνών & πάσης Ελλάδος
Το Θείο Πάθος
Μ. Εβδομάδα ΜΕ ΕΙΛΙΚΡΙΝΕΙΑ ΚΑΙ ΑΥΤΟΚΡΙΤΙΚΗ
Με απέραντη συγκίνηση και έντονη λυρική διάθεση, με ευλαβική ενατένιση στον Νυμφίο της Εκκλησίας, θα προσέλθουμε και πάλιν απόψε, στους ναούς μας και θα μυρίσουμε το ευωδιαστό μοσχολίβανο, που συμβολίζει τις προσευχές μας, και θα ανάψουμε τα αγιοκέρια μας, που είναι κι αυτά σύμβολα της θυσίας μας και θα αποθέσουμε τα χείλη μας πάνω στα γυμνά πόδια του Θεού μας που κρέμεται στο Σταυρό, και θα του ψιθυρίσουμε λόγια αγάπης και παντοτινής λατρείας. Έτσι κάνουμε κάθε χρόνο αυτή τη μέρα, γιατί έτσι διδαχθήκαμε, γιατί ακόμη έτσι θέλουμε και έτσι και η Εκκλησία μας μας προσκαλεί να κάνουμε. Και το θεωρούμε μάλιστα μεγάλη παράλειψη αν αφήσουμε τη σημερινή μέρα να περάσει χωρίς να στοχασθούμε πάνω στο θείο Πάθος και χωρίς να νοιώσουμε τον συγκλονισμό πού αισθάνεται καθένας όταν συμμετέχει στην τραγικότητα μιας θυσίας. Γι’αυτό κι εγώ θα ήθελα σήμερα να θίξω μερικά σημεία, που θα μας είναι χρήσιμα, σαν αφορμές για προσωπικό στοχασμό και σκέψη, βοηθητικά δηλ. στην προσπάθεια για συμμετοχή προσωπική πάνω στις πτυχές του θείου Πάθους.
***
"Έχει πολλές φορές λεχθεί πώς ο υιός του Θεού πέθανε για τη δική μας σωτηρία. Πρόσφερε τον εαυτό του θυσία για χάρι μας πάνω στο Σταυρό. "Έγινε ό ίδιος κατάρα, για να μας λύτρωση από την κατάρα του νόμου. Βγήκε από τον εαυτό του καί χαρίστηκε σε μας. Αυτή ή κένωση του Θεού, δεύτερη, μετά την Γέννηση του, και ολοκληρωτική πρέπει να μας κάνει εντύπωση. Μέσα στο Πάθος του ο Χριστός απεκδύεται τον εαυτό του και γίνεται παγκόσμιος και οικουμενικός. Καμιά σχέση δεν μπορεί να έχει το Πάθος με την ατομικότητα ή τον ατομισμό που είναι σκέτος εγωισμός. Γι’αυτό και ο Χριστός έγινε το σύμβολο της θυσίας χάριν των άλλων, έγινε ακόμη ο μεγάλος πρωτοπόρος στην κάθε λογής ελευθερία, που αρχίζει πάντα από την απελευθέρωση μας από τον ίδιο μας τον εαυτό. Έκτοτε μέσα στην Εκκλησία διασώζεται αυτό το πνεύμα της ελευθερίας της συνειδήσεως, της ελευθερίας του προσώπου και του πνεύματος. Όπως γράφει ο Ν. Μπερδιάεφ «εις την δυτικήν σκέψιν η ελευθερία γίνεται νοητή μόνον ως ατομικισμός, δικαίωμα του ατόμου, στάσις αμύνης εναντίον δυνατής τινος προσβολής των δικαιωμάτων αυτοϋ, συνείδησις μιας αυτονομίας της προσωπικότητας. Ένας τοιούτος ατομικισμός είναι ξένος προς την Ορθοδοξίαν ενώ αυτή έχεται μιας ιδιόμορφου κοινωνικότητας. Το θρησκευτικόν πρόσωπον και το θρησκευτικόν σύνολον δεν είναι ξένα προς άλληλα, και κατ' ουδένα τρόπον αντιτίθενται προς άλληλα». Έτσι, μέσα στην Εκκλησία, όπου κυριαρχεί το πνεύμα του Σταυρωθέντος Χριστού, ο άνθρωπος βρίσκει τις αληθινές του διαστάσεις, την προσωπικότητά του, που τονίζεται τότε μόνον, όταν έχει την δύναμη να αποχωρισθεί από το τέλμα του εγωισμού και της ατομικότητας, και να προσχωρήσει με αγάπη στο χώρο της κοινωνικότητας και της συλλογικότητος.

***
Δακρύζουμε τέτοια μέρα, σαν τη σημερινή, καθώς βλέπουμε πάνω στο Σταυρό τον Σωτήρα μας. Δεν θα είχε όμως νόημα μια τέτοια στάσις μας, αν, παράλληλα, δεν σκεφτόμασταν την αχάριστη συμπεριφορά του Γένους μας απέναντι Του. Ο Χριστός είναι ο ευεργέτης όλου του κόσμου. Αλλά πάντοτε οι ευεργέτες του ανθρωπίνου γένους αυτοί που επιχειρούν να του ανοίξουν δρόμους για το καλό, το ωραίο, το τίμιο, την πρόοδο, αντιμετωπίζουν την οργισμένη αχαριστία του. Και αυτή μας η συμπεριφορά αποτελεί την πιο πένθιμη και μελανή σελίδα της ζωής μας, γιατί μας κάνει συνοδοιπόρους με τον θάνατο και την δυστυχία και γιατί κάνει στείρα την καρδιά μας και φαλκιδεύει το πνεύμα μας. Ναι, οι άνθρωποι αγαπούν θεωρητικά το καλό, θαυμάζουν το ωραίο, εκτιμούν το δίκαιο, αλλά μισούν αυτούς που έχουν την δύναμη και την ικανότητα να τα υλοποιήσουν. Από τον ίδιο αυτό κανόνα δεν εξαιρείται ούτε ο μεγάλος μας ελευθερωτής και ευεργέτης, ο Ιησούς Χριστός. Το μίσος, η εχθρότητα, η επιφυλακτικότητα, η αγνωμοσύνη είναι τα μέσα με τα οποία ένα μεγάλο μέρος των ανθρώπων αντιμετωπίζουν τον Κύριο της Δόξης. Πέρασαν 2.000 χρόνια περίπου από τότε πού γράφηκε η ματωμένη ιστορία του Γολγοθά, όπου ένας Θεός έγινε το σύμβολο του Ανθρώπου που μάχεται για το δίκαιο και τη δικαίωση. Και όμως, οι άνθρωποι, αχάριστοι στη μεγάλη τους πλειονότητα, φέρονται απέναντί του με προκατάληψη, με κακότητα, με κρυψίνοια, θέλοντας να μειώσουν τη σημασία του για τη ζωή τους και να παραστήσουν τους εαυτούς των αυτόνομες υπάρξεις μέσα στο χάος αυτής εδώ της ζωής. Σήμερα οι πολλοί συγκινούνται από το Πάθος του Χριστού, αλλά αύριο οι ίδιοι δεν θα διστάσουν να τον ξανασταυρώσουν, επαναλαμβάνοντες το απαίσιο κακούργημα των σταυρωτών. Και τη στάση μας αυτή απέναντι του Κυρίου μας την επεκτείνουμε και σε όσους άλλους θυσιάζονται για μας. Πάντα οι αληθινά μεγάλοι της ιστορίας του κόσμου αντιμετώπισαν την εχθρότητα, το μίσος και την περιφρόνηση των ανθρώπων του καιρού τους, όσο ζούσαν και μόνο μετά θάνατον αναγνωρίσθηκε η αξία τους και οι όποιες υπηρεσίες τους για τον εκπολιτισμό της κοινωνίας. Είναι ολέθριο το πάθος της αγνωμοσύνης. Φαίνεται πώς για τον αρρωστημένο εγωισμό μας η αγνωμοσύνη είναι μια ανυπόφορη αισθηματική υποτέλεια προς τον οιονδήποτε ευεργέτη μας και γι’ αυτό προσπαθούμε να βρούμε προφάσεις και αφορμές για να απαλλάξουμε από το περιττό της βάρος τις καρδιές και τις συνειδήσεις μας.
***

Αλλά το πένθος μας σήμερα θα ήταν πιο ειλικρινές αν ταυτόχρονα πενθούσαμε και για την περιφρόνηση του όλου χριστιανικού πνεύματος, που Εκείνος παγίωσε στον κόσμο, εκ μέρους των λεγομένων χριστιανικών κοινωνιών μας. Εκείνος ηθέλησε να μεταλαμπαδεύσει στον άνθρωπο τις αιώνιες και ακατάλυτες αρχές Του, που μπορούν να κάνουν τη γη μας ένα σωστό παράδεισο ανθρωπιάς και καλοσύνης, και οι άνθρωποι περιφρόνησαν τις αλήθειες Του και θέλησαν να ζήσουν χωρίς αυτές. Από την απαράμιλλη σε σοφία και πληρότητα χριστιανική κοσμοθεωρία οι περισσότεροι σήμερα εφαρμόζουμε -μόνο τους τύπους και αδιαφορούμε για το πνεύμα της πού έρχεται σε αντίθεση με τα συμφέροντά μας και τα άγρια σκοτεινά μας πάθη. Αλλά με το να παριστάνουμε απλώς τους χριστιανούς χωρίς να είμαστε στην πραγματικότητα, μόνο τους εαυτούς μας ξεγελάμε και τις αρχές μας προδίδουμε. Γιατί η ζωή δεν είναι μια θεατρική παράσταση, αλλά μια συνεχής και αδιάκοπη αγωνιστική προσπάθεια για την πραγμάτωση ευγενών και υψηλών στόχων, και για την υλοποίηση των αξιών της και των ιδανικών της, που την ομορφαίνουν και της δίνουν νόημα και περιεχόμενο. Χρειάζεται να είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας και τίμιοι. Τόσα χρόνια πολλοί καπηλεύονται τον χριστιανισμό, τον διδάσκουν, τον διαβάζουν, τον μελετούν, τον επικαλούνται, τον κηρύσσουν, αλλά τα έργα τους είναι τελείως ξένα με το νόημά του και τις προσταγές του. Σε τίποτε ,δεν ωφελεί να συγκινούμεθα σήμερα, για το θείο Δράμα, όταν αύριο θα γίνουμε ήρωες άλλου δράματος σε βάρος των συνανθρώπων μας, που είμαστε έτοιμοι να τους αδικήσουμε, αν μπορούμε, ή να τους κάνουμε κακό. Σε τίποτε δεν ωφελεί να λεγόμαστε χριστιανοί, όταν στην καθημερινή πράξη καταπατούμε τα κηρύγματα του Θεανθρώπου και αποδεικνυόμεθα καλοί και επιτυχημένοι υποκριτές. Σε τίποτε δεν ωφελεί να κλαίμε σήμερα, όταν αύριο θα δώσουμε προτεραιότητα στον εγωισμό μας, στα συμφέροντα μας, στην κακότητά μας σκορπίζοντας απλόχερα το μίσος και το φθόνο. Ο εγωισμός και η συμφεροντολογία δεν μας επιτρέπουν ενίοτε να δούμε ότι δεν κερδίζουμε τίποτε, αλλά χάνουμε τα πάντα όταν σαν παπαγάλοι επαναλαμβάνουμε τις ευαγγελικές ρήσεις, χωρίς όμως και να τις εφαρμόζουμε. Έτσι δημιουργούμε ένα πλανεμένο και αποπροσανατολισμένο χριστιανισμό, χωρίς να έχουμε ένα τέτοιο δικαίωμα. Τα σύγχρονα είδωλά μας ελκύουν τις καρδιές και μας αιχμαλωτίζουν. Αλλά στο τέλος μας χαρίζουν το ανικανοποίητο.

Πόσο όμορφα τα λέει ό ποιητής:ο Μουν, ο Μω κι’ ο Μαχαράτζι
θα σ' εκτοπίσουν λεν Χριστέ.
Με τις επαύλεις τους και τις ρολλς-ρόϋς
θα φέρουν μια νέα ουμανιτέ
Μα ό,τι κι αν κάνουν θα ξοφλήσουν
μιας καί δεν πιουν απ' την πηγή του λυτρωμού και της θυσίας που την αγίασες Εσύ!

***

Ας σκεφθούμε απόψε σοβαρά και υπεύθυνα. Ο Χριστός μας είναι πάνω στο Σταυρό με τα χέρια απλωμένα. Μας περιμένει με αγάπη και συμπάθεια για να μας σώσει. "Ας μη του αρνηθούμε.

Τρίτη 8 Απριλίου 2008

Εξομολόγηση πριν το Πάσχα

Τελευταία Παρασκευή των Χαιρετισμών η Παρασκευή που μας έρχεται. Στις εκκλησιές της απανταχού Ορθοδόξου κοινότητος θα ακουστεί ο Ακάθιστος Ύμνος. Η μεθεπόμενη Παρασκευή είναι κενή κι έπειτα ακολουθεί η Μεγάλη Παρασκευή. Βρισκόμαστε πλησίον του Ορθοδόξου Πάσχα. Τις μέρες της Μεγάλης Εβδομάδας οι Ορθόδοξοι πιστοί συνέρχονται στην εκκλησία να λάβουν τη Θεία Κοινωνία.
Από νωρίς σχετικά ο κόσμος πηγαίνει στους πνευματικούς πατέρες για να εξομολογηθεί ώστε να είναι έτοιμος να λάβει τη Θεία Κοινωνία. Δεν επιθυμούν όμως όλοι οι βαπτισμένοι Χριστιανοί Ορθόδοξοι να κοινωνήσουν, πολλοί λιγότεροι εξομολογούνται. Κι όσοι εξομολογούνται δεν εξομολογούνται όλοι σωστά. Κι αυτό συμβαίνει γιατί πηγαίνουμε στον εξομολόγο με βρώμικο μυαλό. Έχω την αίσθηση ότι δεν έχουμε τη δύναμη να αντιμετωπίσουμε το χαρακτήρα μας. Δεν έχουμε τη διάθεση να αλλάξουμε, γιατί μας λείπει η αγάπη. Αυτή η αγάπη προέρχεται από την αγάπη μας για τον ίδιο το Θεό.
Όταν δεχόμαστε να φοράμε μπροστά στο Θεό προσωπείο και να υποκρινόμαστε δεν τον αγαπάμε και κάνουμε κακό στον εαυτό μας. Κερδίζοντας την ευκαιρία της Θείας Μετάληψης δε σημαίνει ότι "καθαρίσαμε" και με τον εαυτό μας. Λέγοντας ψέματα, δείχνοντας διαφορετικό πρόσωπο κοροϊδεύουμε τον πνευματικό μας μα πάνω απ' όλα τον ίδιο μας τον εαυτό. Η αφέλεια αυτή όμως μας κάνει να ξεχνάμε πως ο Θεός είναι παντογνώστης και καθορεί τους πάντες και τα πάντα.
Αυτή μας η στάση καταδεικνύει αλαζονεία και ασέβεια κι αυτό είναι μέγα σφάλμα. Προσερχόμενοι στις εκκλησίες όπου θα εξομολογηθούμε ενώπιον του Θεού πρέπει να αποποιηθούμε τα εγκώσμια συναισθήματά μας. Στεκόμαστε μπροστά στο Θεό κι ανοίγουμε την ψυχή μας. Για το δικό μας καλό και μόνο πρέπει να αφήσουμε ορθάνοιχτες τις πύλες της ψυχής μας να μπει ο Χριστός μέσα από την αληθινή εξομολόγηση, την εκ βαθέων κατάθεση, την ταπείνωση για όσα σκεφτήκαμε και πράξαμε κακά, την λύπη για τα λάθη μας, τη διάθεση για μετάνοια.
Έτσι λοιπόν πρέπει να γυμνωθούμε μπροστά στον Κύριο. Αυτό είναι όμως μια δύσκολη διαδικασία. Προβλέπει αληθινή αγάπη για Εκείνον. Ας ανοίξουμε αυτές τις μέρες τις καρδιές μας ενώπιον του Χριστού μας να του εμπιστευτούμε τη ζωή μας, την ύπαρξή μας κι ας ανοίξουμε τις καρδιές μας να μετέχουμε στιγμή προς στιγμή στα Άγια Πάθη Του. Όλοι οι Χριστιανοί να ενωθούμε στις εκκλησιές, όλοι έχοντας κοινό την αγάπη μας για το Χριστό μας που υπέφερε για τη δική μας σωτηρία. Όλοι μαζί με ανοιχτές καρδιές να ζήσουμε τα Πάθη του Χριστού μας μέχρι τη στιγμή της μοναδικής, ασύλληπτης κι όμως πραγματικής Ανάστασής Του, όπου όλοι οι Χριστιανοί θα χαρούμε αληθινά ελπίζοντας και στη δική μας ανάσταση που ακολουθεί τον επίγειο θάνατο.