Περί γλώσσας

Ο ποιητικός λόγος εκπροσωπεί ένα γλωσσικό "παροξυσμό" που κινητοποιείται από την πρωτεϊκή ανάγκη για την υπέρβαση της συμβολικής προτασιακής γλώσσας. [...] Η "ποίηση", επισημαίνει ο Valery, "είναι μια προσπάθεια να αποδοθούν με έναρθρο λόγο εκείνα τα πράγματα, ή εκείνο το πράγμα, που προσπαθούν θολά και σκοτεινά να εκφράσουν τα δάκρυα, οι κραυγές, τα φιλιά, οι αναστεναγμοί" (Loewald 1978, 268), αυτές οι confuses paroles (τα συγκεχυμένα λόγια, κατά τον Baudelaire, της φυσικής σήμανσης της εμπειρίας. "Θολά και σκοτεινά". Ο μόνος τρόπος που διαθέτει η συμβολική γλώσσα για να "παλινδρομήσει" προς αυτή τη χαμένη, "θολή" και "σκοτεινή" βιωματική αμεσότητα είναι μέσω των "θολών" και "σκοτεινών" συστατικών - των δεικτικών συστατικών της, που κατάγονται απώτατα από αυτή τη σκοτεινή βιωματική αφετηρία. Αυτό τον τρόπο δείξης επιχειρεί ο ποιητικός λόγος να πασπαλίσει -σα χρυσόσκονη, όπως θα έλεγε ο Barthes- πάνω σε ολόκληρο το σώμα της γλώσσας, στην προσπάθεια να προσεγγίσει γλωσσικά τη χαμένη "πρώτη γλώσσα" της αδιαμεσολάβητης σήμανσης της εμπειρίας, να "διορθώσει"΄, όπως θα έλεγε ο Mallarme, "το ελάττωμα των γλωσσών" -το "φόνο" της βιωματικής αμεσότητας. "Ο ήχος πρέπει να μοιάζει σαν ηχώ του νοήματος", λέει ένας άλλος ποιητής, ο Pope (Jacobson 1981, 44).

Ένα σπουδαίο παράθεμα, από σπουδαίους ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών στο πλαίσιο μιας γλωσσολογικής αναζήτησης για τη φύση και τα όρια αυτής της εκδοχής του ανθρώπινου λόγου, της ποίησης.

Πηγή: Γιάννης Βελούδης, Η σημασία πριν, κατά και μετά τη γλώσσα

Ο Ποιητής

Δεν είσαι συ το αίμα της φωτιάς
εσύ π' ανοίγεις την πληγή με το μαχαίρι την αυγή

Ο Ποιητής είναι παράθυρο ανοιχτό στην εξουσία των καιρών
κι έχει τη μνήμη των νεκρών.

Μιλάει τη γλώσσα του Θεού με τη φωνή του κεραυνού.
Μιλάει τη γλώσσα του Θεού κι έχει τα μάτια του παντού.

Δεν είσαι εσύ αυτός που με κρατά με δυο μαχαίρια σταυρωτά
κι έχει στους ώμους του πουλιά

Ο Ποιητής φοράει τον ήλιο στα μαλλιά
κι ανήκει χώρια καθενός - θάλασσα είναι κι ουρανός.

Μάνος Ελευθερίου - Ο Ποιητής

Μέρες του 21ου αιώνα

Πώς με κρατούν τα γόνατά μου;
Ήξερα ότι οι άνθρωποι φρενιασμένοι θα με πατήσουν
το μέτρο χάνει τη μεζούρα του κι οι λέξεις
γίνονται ζαλισμένες μύγες
που φτύνουν το φαί σου.

Πεσμένοι στα γόνατα
ποιος βλέπει πια το φως;
τώρα άρρωστοι, διαμελισμένοι, νεκροί
γερνάμε στην αδικία της μοίρας μας.
Τις μέρες που ήμασταν νέοι
τις ώρες που λεγόμασταν άνθρωποι
χάσαμε.
Υποτακτικοί της πανώλης
που χώρο της κάναμε
να θρονιαστεί φαρδιά και τεμπέλικα
εκτοπίζοντας με τα χέρια μας
τον έναστρο ουρανό.

Στα γόνατα! φωνάζουν τ’ αφεντικά
στα γόνατα!
κι εγώ στο βουητό του θανάτου ψάχνω
πάντα ήταν εύκολο να σε βρω
ανασήκωνα το βλέμμα και σ’ έβλεπα
μα τώρα με διατάζουν
το κεφάλι κάτω.
Ας με σκοτώσουν αν είναι να σε δω.
Αυτός ο θάνατος μου αξίζει.
Λουσμένη φως η ψυχή μου
καθώς θα ξεχωρίζει από το μέσα μου.

Βόλος 3/1/09

Τα Άγια Θεοφάνεια

Το γεγονός της Βαπτίσεως του Κυρίου ενέχει τεράστια θεολογική σημασία. Σύμφωνα με την βιβλική διήγηση όταν ο Χριστός έγινε τριάντα ετών και προκειμένου να βγει στο δημόσιο βίο Του πήγε στην έρημο του Ιορδάνη προκειμένου να λάβει το τυπικό βάπτισμα της μετανοίας από τον τίμιο Πρόδρομο. Στα μέρη εκείνα ο μέγας προφήτης Ιωάννης κήρυττε με αφάνταστη τόλμη και παρρησία τη μετάνοια, ώστε να υποδεχτούν οι άνθρωποι καθαρμένοι τον ερχόμενο Σωτήρα. Συνέρρεαν κοντά του μεγάλα πλήθη για να ακούσουν τον διαπρύσιο και ελπιδοφόρο κήρυκα. Αυτός τους έβαζε στα νερά του Ιορδάνη, όπου εξομολογούνταν τις αμαρτίες τους. Ήταν μια καθαρά συμβολική πράξη. Όπως έτρεχε το γάργαρο νερό και καθάριζε τους σωματικούς ρύπους κατά τον ίδιο τρόπο η εξομολόγηση και μετάνοια καθάριζε την ψυχή του βαπτιζομένου.
Ο Κύριος προκειμένου να δείξει ως άνθρωπος σεβασμό στην ανθρώπινη παράδοση δέχτηκε να λάβει το τυπικό βάπτισμα του Ιωάννη, χωρίς ουσιαστικά να το έχει ανάγκη, διότι ήταν απόλυτα αναμάρτητος, «ο πάσης επέκεινα καθαρότητος». Αυτό θα τον διευκόλυνε στο μεγάλο δημόσιο απολυτρωτικό έργο που θα άρχιζε κατόπιν. Ο Ιωάννης θεωρούνταν μεγάλος προφήτης από το λαό. Η υπόδειξη του Ιησού από αυτόν ως «Αμνού του Θεού, του αίροντος την αμαρτίαν του κόσμου» (Ιωάν.1:29) ήταν απαραίτητη. Η μαρτυρία του Ιωάννη για τον Χριστό στάθηκε καθοριστική, τα πλήθη πείσθηκαν και αναγνώρισαν στο πρόσωπο του Ιησού τον αναμενόμενο Μεσσία. Χάρη σε αυτή τη μεγάλη μαρτυρία σχηματίσθηκε ο πρώτος πυρήνας των συνεργατών του Κυρίου. Εκτός από την μαρτυρία του Ιωάννη υπήρξε και ένα άλλο συγκλονιστικό και μοναδικό γεγονός. Τη στιγμή που ο Κύριος μπήκε στα νερά του Ιορδάνη άνοιξαν οι ουρανοί και παρουσιάστηκε αυτοπροσώπως ο Τριαδικός Θεός στα παραβρισκόμενα πλήθη. Ο Ενανθρωπήσας Λόγος βρίσκονταν στα ιορδάνεια νάματα, το ʼγιο Πνεύμα κατέβαινε «ωσεί περιστερά» (Ματθ.3:16) και από τον ανοιγμένο ουρανό ακούστηκε η φωνή του Πατέρα «ούτος εστιν ο υιός μου ο αγαπητός, εν ω ευδόκησα» (Ματθ.3:16,17). Αυτό το συγκλονιστικό γεγονός της θεοφάνειας σημαίνει ότι το έργο της σωτηρίας του ανθρωπίνου γένους είναι συλλογική απόφαση του Τριαδικού Θεού. Η φανέρωσή Του κατά την στιγμή της Βαπτίσεως του Χριστού φανερώνει την επιβεβαίωση για την ξεχωριστή επιμέλεια του Θεού για τη λύτρωση του κόσμου και την επίσημη χρίση του Χριστού ως Μεσσία και Λυτρωτή της ανθρωπότητας και ολοκλήρου της κτίσεως. Αποτέλεσμα αυτής της επιβεβαίωσης είναι η κατοπινή δυναμική πορεία του Κυρίου στον κόσμο της πτώσεως και της φθοράς και η πανηγυρική νίκη Του κατά των δυνάμεων του σκότους, η οποία θα ολοκληρωθεί με την λαμπροφόρο Ανάστασή Του!

απόσπασμα από το κείμενο του Λάμπρου Σκόντζου, θεολόγου-καθηγητού "ΕΠΕΦΑΝΗ Η ΧΑΡΙΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ Η ΣΩΤΗΡΙΟΣ"